Θέματα Εξετάσεων: Ακαδημαϊκό Έτος 2006-2007 (ενδεικτικές λύσεις)
Ακαδημαϊκό Έτος 2006-2007
ΘΕΜΑ ΠΡΩΤΟ
Σε ένα πρόγραμμα εκπαίδευσης εκπαιδευτών ενηλίκων, καλείστε να διδάξετε μια ενότητα τρίωρης διάρκειας με τίτλο «Εμπόδια στην επικοινωνία - αποτελεσματική επικοινωνία». Διατυπώστε ένα σενάριο προσέγγισης του θέματος με χρήση των εκπαιδευτικών τεχνικών: (α) ομάδες εργασίας και (β) παίξιμο ρόλων (role play), αναλύοντας επακριβώς τα βήματα εφαρμογής και τεκμηριώνοντας τις επιλογές που έγιναν. Μια πλήρης απάντηση στο θέμα δεν χρειάζεται να υπερβαίνει τις 2 - 2,5 σελίδες.
ΘΕΜΑ ΔΕΥΤΕΡΟ
Α. (2,5 μονάδες) Κατά τον Brookfield η Εκπαίδευση Ενηλίκων δεν αποτελεί ανεξάρτητο επιστημονικό πεδίο γιατί η ενηλικιότητα δεν θεωρείται ξεχωριστή και ανεξάρτητη φάση στη ζωή του ανθρώπου. Σχολιάστε την παραπάνω θέση και διατυπώστε τη δική σας τεκμηριωμένη άποψη. Μια πλήρης απάντηση στο θέμα δεν χρειάζεται να υπερβαίνει τις 1-1,5 σελίδες.
Β. (2,5 μονάδες) Προτείνετε από ένα πρόγραμμα που να εντάσσεται στις στρατηγικές δράσης (i) της επιστημονικής εξειδίκευσης, και (ii) κοινωνικο-πολιτιστικής ανάπτυξης (με βάση την τυπολογία Βεργίδη για τις στρατηγικές δράσης των φορέων εκπαίδευσης ενηλίκων). Για τα δύο προγράμματα θα πρέπει να αναφερθούν: (α) ο τίτλος, (β) ο πληθυσμός-στόχος, (γ) ο φορέας υλοποίησης, και (δ) οι βασικές θεματικές ενότητες, ενώ θα πρέπει να τεκμηριωθεί και η ένταξή του καθενός προγράμματος στην αντίστοιχη στρατηγική.
Εμπόδια στην Επικοινωνία - Αποτελεσματική Επικοινωνία
Σενάριο Προσέγγισης με Χρήση Ομάδων Εργασίας και Παιξίματος Ρόλων
Εισαγωγή
Το σενάριο της ενότητας αυτής στοχεύει στην ενίσχυση της κατανόησης των εμποδίων στην επικοινωνία και στην ανάπτυξη δεξιοτήτων για την αποτελεσματική επικοινωνία. Θα χρησιμοποιηθούν οι εκπαιδευτικές τεχνικές των ομάδων εργασίας και του παιξίματος ρόλων για να επιτευχθούν οι εκπαιδευτικοί στόχοι.
1η Ώρα: Εισαγωγή και Θεωρητικό Υπόβαθρο
Βήμα 1: Εισαγωγή (15 λεπτά)
Ο εκπαιδευτής θα ξεκινήσει με μια σύντομη εισαγωγή σχετικά με τη σημασία της αποτελεσματικής επικοινωνίας και τα κοινά εμπόδια που την παρεμποδίζουν. Η εισαγωγή αυτή θα περιλαμβάνει βασικές έννοιες και θεωρίες σχετικά με την επικοινωνία, όπως οι παράγοντες που επηρεάζουν την επικοινωνία (γλωσσικοί, ψυχολογικοί, πολιτισμικοί, κ.λπ.).
Βήμα 2: Ομάδες Εργασίας - Αναγνώριση Εμποδίων (45 λεπτά)
Οι συμμετέχοντες θα χωριστούν σε μικρές ομάδες των 4-5 ατόμων. Κάθε ομάδα θα λάβει μια λίστα με σενάρια επικοινωνίας και θα κληθεί να εντοπίσει και να καταγράψει τα εμπόδια που εμφανίζονται σε κάθε σενάριο. Μετά από 30 λεπτά συζήτησης και ανάλυσης, κάθε ομάδα θα παρουσιάσει τα ευρήματά της στην ολομέλεια. Ο εκπαιδευτής θα καταγράψει τα εμπόδια σε έναν πίνακα, συνοψίζοντας τα κύρια σημεία που αναφέρθηκαν.
2η Ώρα: Ανάπτυξη Δεξιοτήτων Αποτελεσματικής Επικοινωνίας
Βήμα 3: Θεωρητική Κατάρτιση (15 λεπτά)
Ο εκπαιδευτής θα παρουσιάσει τεχνικές και στρατηγικές για την αποτελεσματική επικοινωνία, όπως η ενεργητική ακρόαση, η χρήση κατάλληλης γλώσσας σώματος, η σαφής και περιεκτική διατύπωση των μηνυμάτων και η ανατροφοδότηση.
Βήμα 4: Παίξιμο Ρόλων - Εφαρμογή Δεξιοτήτων (45 λεπτά)
Οι συμμετέχοντες θα συμμετάσχουν σε ασκήσεις παιξίματος ρόλων για να εφαρμόσουν τις δεξιότητες που μόλις έμαθαν. Θα χωριστούν σε ζεύγη και θα λάβουν ρόλους που περιλαμβάνουν προκλητικά σενάρια επικοινωνίας. Κάθε ζεύγος θα παίξει τον ρόλο του για 5-10 λεπτά και μετά θα συζητήσει την εμπειρία του με την υπόλοιπη ομάδα. Οι υπόλοιποι συμμετέχοντες θα παρακολουθούν και θα παρέχουν ανατροφοδότηση.
3η Ώρα: Συζήτηση και Αναστοχασμός
Βήμα 5: Ολομέλεια και Ανατροφοδότηση (30 λεπτά)
Η ολομέλεια θα συγκεντρωθεί και κάθε ζεύγος θα παρουσιάσει τις εμπειρίες του από τις ασκήσεις παιξίματος ρόλων. Ο εκπαιδευτής θα καθοδηγήσει τη συζήτηση, εστιάζοντας στα θετικά στοιχεία και στις προκλήσεις που αντιμετώπισαν οι συμμετέχοντες. Οι συμμετέχοντες θα αναστοχαστούν πάνω στις εμπειρίες τους και θα συζητήσουν πώς μπορούν να εφαρμόσουν τις δεξιότητες που έμαθαν στην καθημερινή τους ζωή.
Βήμα 6: Σύνοψη και Κλείσιμο (30 λεπτά)
Ο εκπαιδευτής θα συνοψίσει τα βασικά σημεία της ενότητας, ενθαρρύνοντας τους συμμετέχοντες να συνεχίσουν την πρακτική των δεξιοτήτων που έμαθαν. Θα προσφέρει επίσης πηγές για περαιτέρω ανάγνωση και μάθηση σχετικά με την αποτελεσματική επικοινωνία.
Αιτιολόγηση των Επιλογών
Η χρήση ομάδων εργασίας προάγει τη συνεργασία και την ανταλλαγή ιδεών, επιτρέποντας στους συμμετέχοντες να εξετάσουν διάφορες προοπτικές και να μάθουν ο ένας από τον άλλον. Το παίξιμο ρόλων επιτρέπει στους συμμετέχοντες να εξασκηθούν σε πραγματικές συνθήκες, ενισχύοντας την πρακτική εφαρμογή των θεωρητικών γνώσεων. Και οι δύο τεχνικές ενισχύουν την ενεργό μάθηση και την εμπλοκή, ενώ παράλληλα βοηθούν στην ανάπτυξη των δεξιοτήτων επικοινωνίας.
ΘΕΜΑ ΔΕΥΤΕΡΟ
Θέμα Α: Σχολιασμός της Θέσης του Brookfield
Η θέση του Brookfield ότι η Εκπαίδευση Ενηλίκων δεν αποτελεί ανεξάρτητο επιστημονικό πεδίο επειδή η ενηλικιότητα δεν θεωρείται ξεχωριστή και ανεξάρτητη φάση στη ζωή του ανθρώπου, αναδεικνύει μια σημαντική συζήτηση στον τομέα της εκπαίδευσης ενηλίκων. Σύμφωνα με τον Brookfield, η ενήλικη ζωή είναι μια συνεχιζόμενη διαδικασία ανάπτυξης και αλλαγής, χωρίς σαφή διαχωρισμό από άλλες φάσεις της ζωής.
Ωστόσο, υπάρχουν σημαντικά επιχειρήματα υπέρ της θεώρησης της Εκπαίδευσης Ενηλίκων ως ανεξάρτητου επιστημονικού πεδίου. Η ενηλικιότητα χαρακτηρίζεται από ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και ανάγκες που διαφέρουν από τις άλλες φάσεις της ζωής. Οι ενήλικοι μαθητές φέρνουν πλούσια εμπειρία και γνώση στην εκπαιδευτική διαδικασία, έχουν συγκεκριμένες επαγγελματικές και προσωπικές υποχρεώσεις και αναζητούν εκπαίδευση που είναι άμεσα εφαρμόσιμη και σχετική με τη ζωή τους.
Οι θεωρίες της εκπαίδευσης ενηλίκων, όπως η θεωρία της Μετασχηματίζουσας Μάθησης του Mezirow, τονίζουν τη σημασία της κριτικής σκέψης και του αναστοχασμού στην ενήλικη μάθηση, κάτι που διαφέρει από τις παραδοσιακές μορφές εκπαίδευσης που επικεντρώνονται περισσότερο στη μεταφορά γνώσεων παρά στην προσωπική και επαγγελματική ανάπτυξη. Επιπλέον, η εκπαίδευση ενηλίκων συχνά περιλαμβάνει μεθόδους και προσεγγίσεις που είναι ειδικά προσαρμοσμένες στις ανάγκες των ενηλίκων, όπως η αυτοκατευθυνόμενη μάθηση, η μαθησιακή σύμβαση και η βιωματική μάθηση.
Επομένως, ενώ η ενηλικιότητα μπορεί να θεωρηθεί ως μια συνεχής διαδικασία ανάπτυξης, η εκπαίδευση ενηλίκων διακρίνεται λόγω των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών και αναγκών των ενηλίκων μαθητών, δικαιολογώντας την ως ξεχωριστό και ανεξάρτητο επιστημονικό πεδίο.
Θέμα Β: Πρόταση Προγραμμάτων
i. Πρόγραμμα Επιστημονικής Εξειδίκευσης
Τίτλος: "Εξειδίκευση στη Βιοϊατρική Μηχανική" Πληθυσμός-στόχος: Επαγγελματίες στον τομέα της ιατρικής και της μηχανικής που επιθυμούν να αναπτύξουν εξειδικευμένες γνώσεις και δεξιότητες στη βιοϊατρική μηχανική. Φορέας Υλοποίησης: Πανεπιστήμιο ή Ερευνητικό Κέντρο. Βασικές Θεματικές Ενότητες: Εισαγωγή στη Βιοϊατρική Μηχανική, Βιοϊατρική Απεικόνιση, Βιοϋλικά, Μηχανική Ιστών, Εφαρμογές Βιοϊατρικής Τεχνολογίας. Τεκμηρίωση Ένταξης: Το πρόγραμμα εντάσσεται στη στρατηγική της επιστημονικής εξειδίκευσης καθώς παρέχει εξειδικευμένη γνώση και δεξιότητες που είναι απαραίτητες για την επαγγελματική ανάπτυξη στον συγκεκριμένο τομέα, προωθώντας την καινοτομία και την έρευνα.
ii. Πρόγραμμα Κοινωνικο-πολιτιστικής Ανάπτυξης
Τίτλος: "Πολιτιστική Κληρονομιά και Κοινωνική Συνοχή" Πληθυσμός-στόχος: Μέλη τοπικών κοινοτήτων, εκπαιδευτικοί, κοινωνικοί λειτουργοί και εθελοντές που ενδιαφέρονται για την προώθηση της πολιτιστικής κληρονομιάς και της κοινωνικής συνοχής. Φορέας Υλοποίησης: Πολιτιστικός Σύλλογος ή Μη Κυβερνητική Οργάνωση. Βασικές Θεματικές Ενότητες: Ιστορία και Πολιτιστική Κληρονομιά, Κοινωνική Συνοχή και Ανάπτυξη, Πολιτιστικές Δραστηριότητες και Εκδηλώσεις, Εθελοντισμός και Κοινοτική Εμπλοκή. Τεκμηρίωση Ένταξης: Το πρόγραμμα εντάσσεται στη στρατηγική της κοινωνικο-πολιτιστικής ανάπτυξης καθώς στοχεύει στην ενίσχυση της πολιτιστικής κληρονομιάς και της κοινωνικής συνοχής μέσω της εκπαίδευσης και της ενεργού συμμετοχής των μελών της κοινότητας, προωθώντας την κοινωνική ένταξη και τη συνεργασία.
Με αυτές τις προτάσεις, αναδεικνύεται η σημασία της εκπαίδευσης ενηλίκων σε διάφορους τομείς, προσαρμοσμένη στις ανάγκες και τα ενδιαφέροντα των εκπαιδευόμενων, και η συμβολή της στην προσωπική, επαγγελματική και κοινωνική ανάπτυξη.